Thực phẩm chức năng ngày càng được sử dụng nhiều và có thể gọi là lạm dụng thực phẩm chức năng. Vậy thực phẩm chất năng là gì? Có nên dùng nhiều thực phẩm chức năng hay không? Để hiểu rõ hơn hãy tham khảo ngay bài viết Thực phẩm chức năng là gì? Có nên sử dụng thực phẩm chức năng hay không? của winerp.com.vn nhé.
Định nghĩa thực phẩm chức năng
Có nhiều cách định nghĩa không giống nhau về thức ăn công dụng.
Để độc nhất, Hiệp hội thức ăn công dụng Viet Nam đề xuất khái niệm như sau: thực phẩm chức năng là thực phẩm (hay sản phẩm) có công dụng giúp đỡ (phục hồi, duy trì hoặc tăng cường) chức năng của các bộ phận trong cơ thể, có hoặc không công dụng dinh dưỡng, tạo cho cơ thể tình trạng thoải mái, tăng sức đề kháng và giảm nhẹ mối nguy hại bệnh tật.
Xem thêm Các Cấp độ cấu thành sản phẩm trên thị trường hiện nay
Phân loại thức ăn công dụng
Theo quy định của Luật Việt Nam, TPCN được chia làm 03 loại chủ đạo như sau:
1. Thức ăn bảo vệ sức khỏe
Là những sản phẩm đồ ăn được dùng để cung cấp chèn vào chế độ ăn uống hàng ngày nhằm kéo dài, gia tăng, cải thiện các tính năng của cơ thể con người, giảm mối nguy hại mắc bệnh.
2. Thức ăn dinh dưỡng y học
Có thể gọi là đồ ăn dinh dưỡng dùng cho mục tiêu y tế đặc biệt (Food for Special Medical Purposes, Medical Food).
Là loại thức ăn có khả năng ăn bằng đường miệng hoặc bằng ống xông, được chỉ định để thay đổi chế độ ăn của người bệnh và chỉ được sử dụng dưới sự giám sát của nhân viên y tế.
3. Thức ăn dành cho chế độ ăn quan trọng
Dành cho người ăn kiêng, người già và các đối tượng mục tiêu quan trọng khác.
Theo quy định của Ủy ban chuẩn mực thức ăn quốc tế (CODEX), đồ ăn dùng cho chế độ ăn đặc biệt là những đồ ăn được chế biến hoặc được phối trộn theo phương pháp đặc biệt. Nhằm phục vụ các yêu cầu về chế độ ăn đặc thù theo trạng thái cơ thể hoặc theo tình trạng biểu hiện của bệnh và các rối loạn cụ thể của người sử dụng. Thành phần của thức ăn này phải sai biệt rõ nét với thành phần của những thực phẩm thường thường cùng thực chất (nếu có).
Xem thêm Tổng hợp tất cả các kiến thức về PPC là gì?
Nguồn gốc và cách thức sản xuất đồ ăn tính năng
Nguồn gốc nguyên liệu của thực phẩm công dụng
Đồ ăn chức năng thường thường đươc lấy từ các chất hiếm và đặc biệt có trong động vật, thực vật và các loài sinh vật khác nhằm giúp cung cấp chất dinh dưỡng và cải thiện sức khoẻ chung của chúng ta. Những loại chiết xuất này chúng ta không thể tự tái tạo tổng hợp được mà phải sử dụng nguyên liệu đầu vào hợp lý cả về lượng và chất cam kết để chiết xuất được những loại dưỡng chất đặc biệt này
Ngoài ra, nguồn gốc khác của đồ ăn công dụng là đã được bào chế và ,phát triển hoàn thành, với hình thức này, đồ ăn tính năng được chiết suất cùng với những loại dược chất phù hợp với nhau để tăng khả năng hỗ trợ điều trị và cải thiện mức độ hiệu quả của sản phẩm
Bí quyết thức sản xuất thức ăn công dụng
Định nghĩa “thực phẩm chức năng” ở Việt Nam ngày nay còn khá mới lạ và việc các cơ sở sản xuất hiện diện nhiều tuy nhiên chưa có tiêu chuẩn chi tiết, điều này đã gây ra việc vào ngày 17/07/2019 vừa qua, Bộ Y Tế đã ban hành Thông tư 18/2019/TT – BYT để quy định và làm rõ về quy trình sản xuất thức ăn tính năng
Theo đó, xuất phát từ ngày thông tư 18/2019/TT – BYT có hiệu lực, các cơ sở sản xuất chưa đạt chuẩn GMP – WHO sẽ bị đóng cửa. Quy chuẩn GMP – WHO theo như tên gọi phong phú là Google Manufacturing Practices – Thực hành tốt sản xuất được WHO (Tổ chức y tế thế giới) công nhận gồm có trình tự như sau:
- 1. Nguyên liệu đầu vào cam kết
- 2. Kiểm nghiệm nguyên liệu, dược liệu
- 3. Sử dụng nguyên liệu đạt chuẩn để tiến hành sản xuất
- 4. Sản xuất, gia công thực phẩm công dụng tại nhà máy đạt chuẩn theo các quy định về cơ sở GMP
- 5. Tiến hành đóng gói, hoàn thành mặt hàng
- 6. Kiểm nghiệm chất lượng sản phẩm đã hoàn thiện
- 7. Nhập kho, lưu hồ sơ, mẫu mặt hàng
- 8. Tiến hành phân phối
Nhà máy của tổ chức cổ phần Dược Liệu Viet Nam là một trong 5 doanh nghiệp đầu tiên trong năm 2019 đã được Bộ Y Tế cấp giấy chứng nhận GMP – WHO (Thực hành tốt sản xuất thuốc theo chuẩn xác của doanh nghiệp Y tế thế giới)
3 điều cần biết trước khi dùng thực phẩm công dụng
Cung cấp thực phẩm tính năng tốt cho sức khỏe nhưng cũng có khả năng gây ra những nguy cơ chắc chắn. Bạn cần quan tâm 3 điều sau để cam kết không gây hại khi sử dụng các mặt hàng này.
Chỉ mua mặt hàng từ các brand uy tín, đưa ra rõ ràng về thành phần/công thức, nguồn gốc, hạn dùng, có bảo đảm về độ an toàn, tác dụng phụ…
Sự thật hơi phũ phàng nhưng không giống với thuốc, hầu như các vitamin và khoáng chất được thêm vào thức ăn chức năng không không thể không phải kiểm tra độ an toàn, hiệu quả rồi mới được bán. Đấy là chưa kể những gì được công bố trên bao bì chưa phải là tất cả những thứ có trong thành phần sản phẩm. Vì vậy, việc chọn lựa sản phẩm từ các brand lớn, có đáng tin cậy sẽ an toàn hơn cho bạn.
Không phải sử dụng nhiều thì bạn sẽ “nhân đôi” ích lợi.
Lạm dụng các dưỡng chất dưới dạng tổng hợp có thể gây hại hoặc giúp tăng mối nguy hại gặp công dụng phụ. Nhất là khi bạn có trạng thái cơ thể đặc biệt, mới sử dụng lần đầu/đổi mặt hàng mới/dùng cùng lúc nhiều sản phẩm; cơ địa dị ứng; đang trong lúc dùng thuốc điều trị các biểu hiện của bệnh mãn tính, rối loạn đông máu, ung thư; sắp phẫu thuật… Chẳng hạn, dùng quá nhiều vitamin A có thể gây tổn hại công dụng gan, lượng sắt quá dư thừa sẽ gây buồn nôn, tăng gánh nặng cho thận… Vì vậy, bạn chỉ nên dùng đúng liều lượng được in trên mặt hàng.
Để không gây hại hơn nữa, hãy trao đổi với bác sĩ/chuyên gia dinh dưỡng về những gì bạn đang dùng để nhận được những chỉ định thích hợp.
Xem thêm Chất nhũ hóa là gì? Cấu tạo, vai trò của nó trong sản xuất thực phẩm và mỹ phẩm?
Hãy thận trọng khi dùng thức ăn bổ sung cho trẻ em hoặc nếu bạn đang mang thai/cho con bú.
Đa phần các loại thực phẩm chức năng chưa được kiểm nghiệm cấp độ không gây hại trên phụ nữ mang thai, cho con bú hay trẻ em. Đừng quyết định sử dụng bất kỳ sản phẩm nào được “truyền miệng” là hoàn toàn tự nhiên nên tốt cho con, tốt cho bạn hoặc do bạn tự chẩn đoán mà chưa hỏi ý kiến bác sĩ. có thể nhớ, “tự nhiên” không phải lúc nào cũng giống với an toàn. Dù sử dụng a-xít folic đã được chứng minh là tránh trạng thái dị tật thai nhi nhưng bạn cũng chỉ nên sử dụng đúng liều lượng được kê toa.
Dưới sự biến tướng của các cách thức quảng cáo hiện đại, công dụng của đồ ăn chức năng có vẻ như sắp vượt khỏi ranh giới vốn có và trở nên “thần dược”. Sử dụng thức ăn cung cấp hay không là lựa chọn của bạn bởi chẳng ai hiểu sức khỏe của chính mình hơn bạn. Nhưng trước khi dùng, hãy sáng suốt chọn sản phẩm phù hợp và sử dụng đúng chỉ dẫn để chắc chắn không gây hại. Câu thần chú “không phải thứ gì tốt với ai đấy cũng sẽ tốt với bạn” hơi nhàm chán tuy nhiên luôn hữu ích, đặc biệt là với những gì có sự liên quan đến sức khỏe, luôn nhớ bạn nhé!
Hồng Quyên – Tổng hợp
Tham khảo ( IMC, VIETMEC,… )
